اوانگلوس اودیسئاس پاپاتاناسیو (وَنگِلیس مشهور به ونجلیس زادهٔ ۲۹ مارس ۱۹۴۳ میلادی، ولوس، یونان) آهنگساز و نوازندهٔ سبک الکترونیک، امبینت، نیو اِیج، پراگرسیو،جَز و پاپ راک است.

او بیشتر به دلیل آهنگسازی موسیقی فیلم ارابه‌های آتش شناخته می‌شود که برنده جایزه اسکار سال ۱۹۸۱ شد، از دیگر کارهای برجستهٔ او ساخت موسیقی فیلم‌های بلید رانر، ۱۴۹۲: فتح بهشت و اسکندر است.

ونگلیس دورهٔ حرفه‌ای موسیقی خود را با همکاری در گروه‌های موسیقی دههٔ ۱۹۶۰ مانند افرودایتس چایلد آغاز کرد. از میانه‌های دهٔ ۱۹۷۰ به ساخت موسیقی برای چند مستند دربارهٔ جانوران و طبیعت روی آورد که موفقیت این کارهای او سبب شد تا به موسیقی فیلم علاقهٔ بیشتری نشان دهد. در اوایل دههٔ ۸۰ میلادی ونگلیس به عنوان یک پروژهٔ جانبی، به همراه جان اندرسون، خوانندهٔ گروه پراگرسیو راک انگلیسی یس، چند آلبوم را تحت عنوان جان و ونگلیس عرضه کرد. در سال ۱۹۸۱ جایزه اسکار برای موسیقی فیلم ارابه‌های آتش را به عنوان آهنگساز آن فیلم دریافت کرد. تک‌آهنگ «ارابه‌های آتش» که برای آلبوم موسیقی این فیلم عرضه شد توانست تا جایگاه نخست ۱۰۰ آهنگ داغ بیلبورد بالا بیاید، همچنین از این تک‌آهنگ در مسابقه‌های المپیک ۲۰۱۲ لندن و درهنگام اهدای مدال استفاده شد.

ونگلیس با بیش از ۵۰ سال فعالیت در عرصهٔ موسیقی توانسته بیش از ۵۲ آلبوم منتشر کند و از وی همواره به عنوان یکی از برترین آهنگسازان موسیقی الکترونیک در همهٔ دوران یاد می‌شود.

دوران کودکی

ونگلیس در روز ۲۹ مارس ۱۹۴۳ در شهر ولس یونان متولد شد.وی موسیقی را در چهار سالگی آغاز کرد و بیشتر به عنوان یک موسیقیدان خودآموخته شناخته می‌شود. در شش سالگی، والدینش او را به یک مدرسه تخصصی موسیقی در شهر آتن فرستادند. شاید عدم استقبال او از فراگرفتن درس‌های پیانو در قالب سنتی آن، موجب شد تا او با موسیقی مبتنی بر خواندن و نوشتن نت بیگانه باشد. وی بعدها در مصاحبه‌ای با مجله لایف دربارهٔ عدم توانایی خواندن موسیقی چنین می‌گوید: «وقتی معلم‌هایم از من می‌خواستند تا چیزی را برای آن‌ها بنوازم، تظاهر می‌کردم که دارم از روی نت می‌خوانم درحالی‌که از حفظ آن را اجرا می‌کردم. البته آن‌ها حقه من را می‌فهمیدند، اما برایم مهم نبود.»

سال‌های پیشرفت

ونگلیس در اوایل دهه ۶۰ میلادی در یونان مورد توجه قرار گرفت؛ در این زمان او به عنوان یکی از بنیانگذاران گروه موسیقی فورمیکس فعالیت می‌کرد. این گروه در کنار اجرای آثار هنرمندان دیگر، آهنگ‌های خود را نیز تولید می‌کرد. ونگلیس آهنگسازی بیشتر آثار اصلی گروه را برعهده داشت و “نیکو ماستوراکیس” نیز ترانه‌های انگلیسی گروه را می‌سرود. در اواخر دهه ۶۰، ونگلیس یک گروه پراگرسیو راک با نام افرودایتس چایلد را تشکیل داد. پراگرسیو راک در اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۷۰ و با هدف ارتقای موزیک راک به سطح جدیدی از اعتبار هنری شکل گرفت. در کنار ونگلیس، دمیس روسوس خواننده یونانی نیز از اعضای این گروه به‌شمار می‌رفت.

زمانی‌که تلاش افرودایتس چایلد برای ورود به بریتانیا ناکام ماند، اعضای آن در پاریس مستقر شدند و نخستین آلبوم خود را در فرانسه تولید کردند. این آلبوم در بیشتر نقاط اروپا مورد توجه قرار گرفت اما پس از انتشار این آلبوم، اعضای گروه به‌خاطر اختلافات داخلی از گروه جدا شدند. ونگلیس در مدت همکاری با افرودایتس چایلد به فعالیت‌های انفرادی نیز می‌پرداخت اما این جدایی باعث تمرکز بیشتر وی روی این‌گونه فعالیت شد. وی در این مدت نخستین آلبوم انفرادی رسمی خود را با همکاری چند هنرمند دیگر با نام زمین منتشر ساخت. این همکاری برای مدت کوتاهی تحت عنوان اودیسه و با تولید یک تک ترانه با نام هو ادامه یافت. در سال ۱۹۷۴ ونگلیس به فکر پیوستن به یک گروه پراگرسیوراک دیگر با نام یسمی‌افتد، اما هرگز این تفکر را عملی نمی‌کند. پس از نقل مکان به لندن و بعد از راه‌اندازی یک استودیوی شخصی، ونگلیس چند آلبوم الکترونیکی را تولید کرد که در میان آن‌ها می‌توان به بهشت و جهنم (۱۹۷۵) اشاره کرد.

سینما

مهم‌ترین عامل ورود ونگلیس به دنیای سینما همکاری او با فردریک روسیف کارگردان معروف فرانسوی بود. ونگلیس با ساخت موسیقی متن فیلم‌هایی مستند دربارهٔ حیات وحش به کارگردانی روسیف، پروژه‌هایی را در کارنامه خود ثبت کرد. این همکاری‌ها موجب شد تا ونگلیس از سوی چندین کارگردان مطرح جهان مورد توجه قرار گیرد. در سال ۱۹۸۱ با ساخت موسیقی فیلم «ارابه‌های آتش» برنده جایزه اسکار شد این فیلم همچنین جایزه اسکار بهترین فیلم سال را نیز از آن خود کرد. در سال ۱۹۹۱ برای عضویت در هیئت داوران جشنواره فیلم کن انتخاب شد.

یکی از مهمترین آثار ونگلیس، همکاری وی با ریدلی اسکات در فیلم ۱۴۹۲: فتح بهشت (۱۹۹۲) با بازی ژرار دوپاردیو بود که برای بزرگداشت پانصدمین سالگرد سفر کریستوفر کلمبوس به دنیای جدید ساخته شده بود.

سایر کارها

ونگلیس تولید موسیقی اختتامیه المپیک سیدنی (۲۰۰۰) و سرود رسمی جام جهانی فوتبال ۲۰۰۲ را نیز برعهده داشت. موسیقی ونگلیس تأکید بسیار زیادی روی سینث‌سایزر دارد. برخی از کارشناسان، موسیقی او را به یک ارکسترالکترونیکی تشبیه کرده‌اند. به گفته ونگلیس تکنولوژی و موسیقی همیشه با هم بوده‌اند و موسیقی هرچه باشد، یک علم است. دربارهٔ ساخت موسیقی فیلم‌ها نیز کار وی به محض دیدن نسخه خام یک فیلم آغاز می‌شود. این آهنگساز خود را مانند تونلی می‌داند که آشوب صداها پس از عبور از آن تبدیل به موسیقی می‌شود.

در ایران موسیقی آرامی که در تلویزیون ایران همیشه ثانیه‌هایی قبل از اخبار پخش می‌شد به نام “دختر کوچک دریاً نام اصلی “La Petite Fille de la mer” از آثار معروف و به‌یادماندنی اوست.